18.03.2020

Koronawirus – wpływ na funkcjonowanie spółek kapitałowych

Zapraszamy do śledzenia strony: https://www.filipiakbabicz.com/koronawirus-alerty-prawne/, na której publikujemy alerty związane z aktualną sytuacją epidemiologiczną. W ramach bloga będziemy prezentować część treści – związanych z obrotem gospodarczym i konkurencją. Dziś prezentujemy informację przygotowaną przez Marcina Barłoga oraz Jakuba Jankowiaka.

Pandemia wywołana koronawirusem SARS-Cov-2 swoim wpływem nie ominęła świata biznesu, w ramach którego proces inwestowania odbywa się w dużej mierze za pomocą podmiotów prawnych o własnej osobowości prawnej – spółek kapitałowych. Osoby prawne działają przez swoje organy w sposób przewidziany w ustawie i w opartym na niej statucie. W gruncie rzeczy mowa o zarządach, radach nadzorczych, zgromadzeniu wspólników (w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością) oraz walnym zgromadzeniu (w spółce akcyjnej). Ponieważ organy te najczęściej mają charakter kolegialny, dla funkcjonowania spółek kapitałowych konieczne jest podejmowanie stosownych uchwał. Z uwagi na obecną sytuację w kraju i na świecie – fizyczna obecność członków organów jest często utrudniona albo nawet niemożliwa. Problem nasila się w obecnych realiach szczególnie wtedy, kiedy członek organu znajduje się za granicą.

NIEDŁUGO NOWELIZACJA

Ustawodawca nie pozostaje bierny i od kilku dni wciąż pojawiają się informacje na temat nadchodzącej nowelizacji przepisów Kodeksu spółek handlowych opracowywanej przez komisję ds. reformy nadzoru właścicielskiego przy Ministerstwie Aktywów Państwowych, mającej zaradzić istniejącym problemom w szczególności poprzez wprowadzenie możliwości podejmowania uchwał przez zarząd oraz radę nadzorczą poza posiedzeniem (na odległość) bez konieczności zawierania stosownych postanowień w umowie spółki.

Nowelizacja ma pojawić się lada dzień. Pozostaje pytanie – jak procedować do tego czasu?

CO Z RADĄ NADZORCZĄ?

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym podejmowanie uchwał przez radę nadzorczą w trybie pisemnym (np. w trybie obiegowym) lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość (np. tele- albo wideokonferencji) jest dopuszczalne tylko w przypadku, gdy umowa spółki albo statut tak stanowi. Uchwała jest ważna, gdy wszyscy członkowie rady nadzorczej zostali powiadomieni o treści projektu uchwały. Powiadomienie może nastąpić w każdej formie.

Podejmowanie uchwał w ww. trybie nie dotyczy wyborów przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady nadzorczej, powołania członka zarządu oraz odwołania i zawieszania w czynnościach tych osób. Takie uchwały muszą być podejmowane zawsze w normalnym trybie posiedzeń rady nadzorczej.

Należy też pamiętać o tym, że choć członkowie rady nadzorczej co do zasady głosują osobiście, to umowa spółki albo statut może przewidywać, że członkowie rady nadzorczej mogą brać udział w podejmowaniu uchwał rady nadzorczej, oddając swój głos na piśmie za pośrednictwem innego członka rady nadzorczej (instytucja posłańca), jednak nie może to dotyczyć spraw wprowadzonych do porządku obrad na posiedzeniu rady nadzorczej.

Stosownie do powyższego, dotyczącego zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, jeżeli umowa spółki albo statut nie reguluje sposobu podejmowania uchwał rady nadzorczej poza posiedzeniem (na odległość) – jest to niemożliwe.

CO Z ZARZĄDEM?

Przepisy Kodeksu spółek handlowych nie regulują zagadnienia podejmowania uchwał poza posiedzeniami (na odległość) przez wieloosobowy zarząd. Nie jest bezsporne zarówno w doktrynie, jak i orzecznictwie, czy zarząd może w ogóle podejmować uchwały poza posiedzeniami, jednakże zgodnie z dominującym stanowiskiem zarząd może podejmować uchwały w trybie pisemnym lub przy wykorzystaniu środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość w przypadku, jeśli jest to uregulowane w umowie spółki albo statucie lub w regulaminie zarządu.

Najbezpieczniejszym rozwiązaniem jest zawarcie stosownych postanowień w umowie spółki albo statucie jako dokumentach o bardziej kwalifikowanym charakterze z perspektywy korporacyjnej, szczególnie że spółki nie zawsze dysponują regulaminem zarządu.

Analogicznie do rozważań dot. rady nadzorczej, członkowie zarządu co do zasady działają osobiście, jednak należy dopuścić możliwość oddawania swojego głosu na piśmie za pośrednictwem innego członka zarządu. W związku z milczeniem Kodeksu spółek handlowych w tym zakresie, znów najbezpieczniejszym rozwiązaniem byłoby zawarcie stosownych postanowień w tym względzie w umowie spółki lub statucie.

Stosownie do powyższego, dotyczącego zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, jeżeli umowa spółki albo statut (ewentualnie – regulamin zarządu) nie reguluje sposobu podejmowania uchwał zarządu poza posiedzeniem (na odległość) – jest to niemożliwe.

CO ZE ZGROMADZENIAMI?

Umowa spółki albo statut może dopuszczać udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, co obejmuje w szczególności:

  • transmisję obrad zgromadzenia wspólników w czasie rzeczywistym;
  • dwustronną komunikację w czasie rzeczywistym, w ramach której wspólnicy mogą wypowiadać się w toku obrad zgromadzenia wspólników, przebywając w miejscu innym niż miejsce obrad zgromadzenia wspólników;
  • wykonywanie osobiście lub przez pełnomocnika prawa głosu przed luk w toku zgromadzenia wspólników.

W przypadku gdy umowa spółki albo statut dopuszcza udział w zgromadzeniu wspólników przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, udział wspólników w zgromadzeniu wspólników może podlegać jedynie wymogom i ograniczeniom, które są niezbędne do identyfikacji wspólników i zapewnienia bezpieczeństwa komunikacji elektronicznej.

Ponadto w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością bez odbycia zgromadzenia wspólników mogą być powzięte uchwały, jeżeli wszyscy wspólnicy wyrażą na piśmie zgodę na postanowienie, które ma być powzięte (tzw. kurenda), albo na głosowanie pisemne. Możliwość podjęcia uchwały w tym trybie jest niemożliwa w dwóch przypadkach, a mianowicie (1) kiedy przepisy ustawy wymagają zwołania zgromadzenia wspólników, (2) kiedy przepisy uchwały wymagają przeprowadzenia głosowania tajnego. Nie zaleca się podejmowania w opisany sposób uchwał, które muszą być objęte protokołem sporządzonym przez notariusza bądź stwierdzone takim protokołem. Możliwości skorzystania z kurendy lub głosowania pisemnego nie przewidują przepisy dot. spółki akcyjnej.

W końcu, warto zwrócić uwagę na to, że akcjonariusz spółki akcyjnej, jak i wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, mogą wykonywać swoje prawo głosu przez pełnomocnika.

Stosownie do powyższego, dotyczącego zarówno spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak i spółki akcyjnej, jeżeli umowa spółki albo statut nie reguluje sposobu podejmowania uchwał zgromadzenia wspólników albo walnego zgromadzenia przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej – jest to niemożliwe.

CO ROBIĆ?

Jeżeli jest taka możliwość, najłatwiej poczekać na wejście w życie nadchodzącej nowelizacji.
Aktualizacja przepisów zgodnie z wymogami panującymi w obrocie gospodarczym powinna w dużym stopniu ułatwić funkcjonowanie rad nadzorczych oraz zarządów spółek. W drugiej kolejności należy rozważyć modyfikację postanowień umowy spółki albo statutu celem umożliwienia członkom organów procedowania za pomocą środków komunikacji elektronicznej do tego czasu.

Ewentualnie istnieje możliwość skorzystania z instytucji posłańca (zarząd lub rada nadzorcza) albo pełnomocnika (zgromadzenie wspólników i walne zgromadzenie).

ZAPEWNIAMY POMOC

Więcej informacji, także w temacie spółek osobowych, oraz możliwość zadawania pytań otrzymają Państwo podczas telekonferencji Koronawirus a spółki FILIPIAK BABICZ LEGAL Q&A online czat
z r. pr. M. Barłogiem oraz apl. radc. Jakubem Jankowiakiem w piątek 20 marca w godz. 12-13. Telekonferencja będzie miała charakter otwarty i będzie odbywać się w aplikacji TEAMS. Nie jest konieczne instalowanie aplikacji. Można dołączyć za pomocą przeglądarki. Liczba uczestników jest limitowana.

Zapisy prosimy kierować na adres alerty@filipiakbabicz.com

Na wszelkie Państwa pytania dotyczące funkcjonowania spółek kapitałowych w związku z pandemią COVID-19 odpowiedzą prawnicy FILIPIAK BABICZ LEGAL Spółka komandytowa z siedzibą w Poznaniu.

Zobacz także:
24.06.2021

Ingerencja w stosunki umowne jako czyn nieuczciwej konkurencji

18.03.2021

O nieuczciwej konkurencji słów kilka… Cz. IV Naruszenie umownego zakazu konkurencji jako czyn nieuczciwej konkurencji?

11.03.2021

Wykorzystanie tajemnicy przedsiębiorstwa przez byłego pracownika

20.01.2021

Samoregulacja w branży mediów?

16.12.2020

Nieuczciwe praktyki producentów żywności ukrócone? O nowych kompetencjach IJHARS

09.12.2020

Czy dziennikarzom wolno więcej? Odpowiedzialność za zniesławienie i zasady etyki zawodowej

02.12.2020

Reklama suplementów diety. Dwie samoregulacje = zdublowanie reguł gry?

25.11.2020

Wdrożenie Dyrektywy o beneficjentach – jak unijne i polskie prawo ułatwiają dostęp do książek osobom z niepełnosprawnościami