Obecnie prekonsultowana jest wersja projektu nowej ustawy Prawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Projekt stanowi o rewolucyjnych zmianach w zagospodarowaniu przestrzenią, między innymi przewiduje likwidację warunków zabudowy, wprowadzenie decyzji lokalizacyjnych, dwóch rodzajów planów oraz standardów urbanistycznych.
Projekt ustawy opracowany został przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju. Wstępna wersja projektu skierowana została do prekonsultacji przez Towarzystwo Urbanistów Polskich i Związku Miast Polskich. Celem nowej ustawy miałoby być usprawnienie całego procesu inwestycyjno-budowlanego i racjonalnego gospodarowania przez samorządy przestrzenią.
Projekt ten najprawdopodobniej nie jest jeszcze ostateczny, bowiem nie został skierowany do publicznych konsultacji. Obecnie projekt liczy ponad 70 stron i dotyczy planowania przestrzennego na szczeblu gminnym.
Projektowany system planowania przestrzennego ma się opierać na aktach planowania przestrzennego, które będą stanowiły prawo lokalne. Do nich zaliczać będą się takie akty jak:
- Plan ogólny przeznaczenia terenów gminy – sporządzany obligatoryjnie dla całego obszaru gminy, który ma zastąpić studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Decyzje lokalizacyjne, czyli obecne decyzje o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu będą musiały być z nim zgodne.
- Plan zabudowy terenów gminy – sporządzany na terenach wskazanych w planie ogólnym pod rozwoju zabudowy lub uzupełnienie zabudowy.
- Gminne standardy urbanistyczne – standardy służące ustaleniu zasad zagospodarowania terenów przeznaczonych w planie ogólnym pod uzupełnienie zabudowy i nie objętych planami zabudowy.
Ponadto wydawane miałyby być decyzje lokalizacyjne dla terenów przeznaczonych w planie ogólnym pod uzupełnienie zabudowy i po spełnieniu szeregu warunków dotyczących m.in. sąsiedztwa oraz dostępności do drogi publicznej.
Przewidywana jest także regulacja odszkodowania z tytułu uchwalenia planu ogólnego. W przypadku gdy ustalenia planu ogólnego mają wpływ na ograniczenie dotychczasowego sposobu użytkowania to inwestor będzie miał podstawę do ubiegania się o takie odszkodowanie. Oznacza to, że gminy, chcąc ograniczyć roszczenia, będą musiały uwzględnić w planie ogólnym ustalenia wszystkich obowiązujących planów oraz wydane decyzje o warunkach zabudowy.