Rachunek sumienia przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości, czyli o czym dłużnik pamiętać powinien. Część II.
Na podstawie doświadczeń płynących z praktyki postępowań upadłościowych stwierdzić należy, iż dłużnicy często nie mają świadomości, co do bezskuteczności dokonanych przez nich czynności. Wypełniając wniosek o ogłoszenie upadłości, w wykazie majątku nie wskazują żadnych jego składników. Sąd upadłościowy może jednak zwrócić się do dłużnika ze zobowiązaniem do wskazania np. czynności prawnych dotyczących nieruchomości, których dłużnik był właścicielem, w okresie ostatnich 5 lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Jeśli okaże się, że dłużnik zbył nieruchomość w okresie pozwalającym na uznanie tej czynności za bezskuteczną, w sprawie może się pojawić pewien „zgrzyt”. Zatajenie takiej informacji we wniosku, w ocenie sądu na pewno nie przemawia za rzetelną postawą dłużnika. W pewnych przypadkach czynność taka mogłaby nawet zostać uznana za istotnie zwiększającą niewypłacalność dłużnika i narazić go na oddalenie wniosku.
Bezskuteczność dotyczy też ustanowienia pomiędzy małżonkami rozdzielności majątkowej. Zawarcie takiej umowy majątkowej w okresie krótszym niż dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości. Oznaczać to co do zasady będzie, iż majątek wspólny małżonków wejdzie do masy upadłości i zostanie przez syndyka zlikwidowany Natomiast małżonkowi upadłego służyć będzie co najwyżej zgłoszenie wierzytelności sędziemu-komisarzowi, z tytułu udziału w majątku wspólnym. Może się zatem okazać, iż mimo zawarcia przez małżonków umowy ustanawiającej ustrój rozdzielności majątkowej, dokonania podziału majątku i przekazania prawa własności nieruchomości jednemu małżonkowi, nieruchomość ta zostanie przez syndyka zlikwidowana z uwagi na bezskuteczność tej umowy. Także i tutaj mamy do czynienia z bezskutecznością z mocy samego prawa.
Dłużnik składający wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej powinien korzystać z tego przywileju w sposób świadomy i rozważny zwłaszcza, iż na pierwszy rzut oka, złożenie wniosku nie zapowiada poddawania ocenie czynności dokonanych przez dłużnika w kontekście ich bezskuteczności. Nie zwiastuje tego przede wszystkim art. 4912 ust. 4 p.u. określający, jakie informacje należy podać we wniosku o ogłoszenie upadłości konsumenckiej. Jak jednak wynika z praktyki, często nie są to informacje wystarczające. Sądy wzywają bowiem dłużników do udzielenia dodatkowych informacji, np. przedłożenia zaświadczeń z Urzędu Skarbowego o wysokości osiąganych dochodów, oświadczenia o nieruchomościach posiadanych w okresie ostatnich 5 lat przed dniem złożenie wniosku etc. Jeśli zatem informacja na temat czynności bezskutecznych nie zostanie ujawniona w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości, to z pewnością nie ujdzie ona uwadze syndyka już po ogłoszeniu upadłości.
