Zmiany w upadłości konsumenckiej

Zmiany w upadłości konsumenckiej

Dnia 19 lipca 2019 r. Sejm przyjął nowelizację prawa upadłościowego i przekazał ją do dalszego procedowania do Senatu. Wskazana ustawa wprowadza wiele zmian, w szczególności w zakresie tzw. upadłości konsumenckiej. Niniejszy wpis ma za zadanie omówienie najważniejszych zmian, które wejdą w życie po przyjęciu ustawy.

Zrównanie jednoosobowych przedsiębiorców i konsumentów w dostępie do oddłużenia

Fundamentalną zmianą jest zrównanie sytuacji prawnej osób fizycznych na gruncie prawa upadłościowego (szczególnie umożliwienie wydzielenia kwoty na zabezpieczenie potrzeb mieszkaniowych również dla przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną oraz ujednolicenie procedur prowadzących do oddłużenia), co stanowi istotną poprawę sytuacji osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, a jest ich obecnie w kraju ok. 3 mln. To powinno zachęcić przedsiębiorców do składania wniosków o upadłość w przewidzianej dla nich procedurze.

Moralność płatnicza – dalsza liberalizacja

Obecnie sąd upadłościowy, w przypadku wniosku osoby fizycznej – zarówno przedsiębiorcy, jak i konsumenta, nie będzie badał przyczyn niewypłacalności, a badanie tzw. „moralności płatniczej” będzie się odbywało dopiero na etapie wniosku o ustalenie planu spłaty wierzycieli (PSW) lub umorzenie zobowiązań bez PSW, przekładając się na długość realizacji PSW.

Dłużnik nie będzie miał wprawdzie stuprocentowej pewności, że upadłość doprowadzi go do umorzenia niewykonanych zobowiązań, ale znaczne złagodzenie warunków umorzenia czyni je wysoce prawdopodobnym, o ile dłużnik nie działał celowo, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań. Nawet jednak w takiej sytuacji sąd będzie mógł uwzględnić wniosek o ustalenie PSW lub umorzenie bez PSW w razie stwierdzenia, że przemawiają za tym względy słuszności lub humanitarne, czego dotychczas niestety nie mógł uczynić.

Dłużnicy zyskują zatem znaczne zliberalizowanie warunków umorzenia niewykonanych zobowiązań. Pozwoli to na przywrócenie do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie znacznie szerszego kręgu osób, co trzeba ocenić jednoznacznie pozytywnie.

Pozytywy dla wierzycieli

Wbrew przeważającym reakcjom na planowane zmiany, nowelizacja zawiera również istotne plusy dla wierzycieli np. wprowadzenie możliwości warunkowego umorzenia zobowiązań, co pozwala wierzycielom wnioskować o ustalenie planu spłaty w okresie 5 lat od warunkowego umorzenia w razie ustania przeszkód do wykonywania spłat na rzecz wierzycieli. Jako korzystne dla wierzycieli należy ocenić również dopuszczenie polubownych rozwiązań zmierzających do spłaty, takich jak możliwość zawarcia układu na zgromadzeniu wierzycieli czy sprzedaż istotnych składników majątku w trybie pre-pack.

Zgłoszenia wierzytelności – tylko do syndyka

Rewolucyjną zmianą będzie zgłaszanie wierzytelności nie do sędziego-komisarza, lecz do syndyka.

Widać, że zmienia się podejście do doradców restrukturyzacyjnych pełniących tę trudną funkcję. Dobre doświadczenia stosowania prawa restrukturyzacyjnego, które przewiduje przygotowanie spisu wierzytelności przez zarządców oraz nadzorców pozwoliło Ministerstwu obdarzyć syndyków zaufaniem, jakiego w poprzednich regulacjach nie było. Przecież zgłoszenia będą kierowane wprost do biura syndyka, którego obsługa administracyjna będzie poświadczała datę wpływu ze wszystkimi prawnymi konsekwencjami.

Do czasu wprowadzenia Krajowego Rejestru Zadłużonych zgłoszenia będą wciąż składane w formie pisemnej na adres biura syndyka wskazany w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości, które będzie obwieszczone w Monitorze Sądowym i Gospodarczym. Po wprowadzeniu rejestru zgłoszenia będą wprowadzane elektronicznie i dopiero wtedy cała procedura nabierze zakładanej od początku sprawności i efektywności.

Termin na zgłoszenie to nadal 30 dni od obwieszczenia w MSiG. Zgłoszenia spóźnione będą musiały być z góry dodatkowo opłacone w wysokości 15% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, czyli ok 750 zł. Ma to pokryć koszty wynikłe ze zgłoszenia.

Ciekawe, że zgłoszenie wierzytelności do syndyka będzie przerywało bieg terminu przedawnienia, zaś sama przerwa będzie trwała przez całe postępowanie upadłościowe. Pieczątka z datą wpływu do biura syndyka nabierze więc szczególnego znaczenia materialnoprawnego.

Zmiana ta przyspieszy postępowanie, bowiem pominięty będzie długotrwały w niektórych sądach etap, w którym to sędzia-komisarz sprawdzał warunki formalne zgłoszenia i dopiero po uzupełnieniu ewentualnych braków przekazywał zgłoszenia syndykowi. W praktyce wydłużało to postępowanie o kilka miesięcy.

Jestem też przekonany, że uzupełnienie braków formalnych na linii wierzyciel – syndyk będzie przebiegało sprawniej i szybciej. Syndycy zapewne będą stosowali mniej formalistyczne podejście aniżeli sądy.

Syndyk będzie prowadził akta do zgłoszeń które będą dostępne w jego biurze dla wszystkich wierzycieli. Będą one też przedmiotem kontroli służb nadzoru Ministra Sprawiedliwości.

Mam tylko nadzieję, że sędziowie-komisarzy zgodzą się, że koszty prowadzenia tych procesów zarządczych przez biura syndyka powinny być pokryte przez masę upadłości.

Referendarze sądowi jako sędziowie-komisarze

Kluczowa dla sprawności prowadzonych postępowań będzie możliwość pełnienia funkcji sędziego-komisarza przez referendarza sądowego.

To niezwykle pozytywna zmiana. Mam nadzieję, że pozwoli ona udrożnić postępowanie upadłościowe, które obecnie charakteryzują się dużą przewlekłością. Niektóre wnioski rozpoznawane są z wielomiesięczną zwłoką.

Niestety w praktyce wszystko będzie zależało od liczby etatów przyznanych na referendarzy sądowych do sądów upadłościowych, a może nawet w większym zakresie liczby etatów wsparcia administracyjnego. W wielu działach wąskim gardłem są właśnie sekretariaty, w których nie tylko brakuje etatów , ale również sprawnych systemów i modeli zarządzania.

Nie mam też wątpliwości, że osoba będąca referendarzem sądowym jest w pełni kompetentna do prowadzenia postępowań upadłościowych jako sędzia-komisarz.

Bardzo wiele czynności orzeczniczych ma charakter sprawozdawczo-nadzorczy, gdy nie są potrzebne konstytucyjne gwarancje niezawisłości sędziego. Natomiast tam, gdzie trzeba rozpoznać sprzeciw co do listy wierzytelności, zarzuty co do planu podziału lub wniosek o wyłączenie z masy upadłości ustawodawca przewidział wyznaczenie sędziego. Dodatkowo wprowadzono znaną w systemie prawa procesowego skargę na czynności referendarza sądowego, która będzie rozpoznawana przez sąd upadłościowy.

Portal tworzony przez:

FilipiakBabicz.com

Obserwuj nas

Follow us

Posłuchaj podcastu ResTrue Talks.