Układ w upadłości: warunki zwołania zgromadzenia wierzycieli

Możliwość zawarcia układu pomiędzy upadłym a jego wierzycielami pozwala na wykorzystanie wszelkich dostępnych narzędzi prawnych prowadzących do zmaksymalizowania poziomu zaspokojenia wierzycieli, co jest bez wątpienia głównym celem postępowania upadłościowego (nie jest nim natomiast restrukturyzacja przedsiębiorstwa czy zadłużenia).

Ekstraordynaryjne rozwiązanie w postępowaniu upadłościowym

Ten cel natomiast musi być uwzględniany w całej konstrukcji układu w postępowaniu upadłościowym. Szczególnie w zakresie przesłanek warunkujących możliwość zwołania zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. Ponieważ układ w upadłości jest ekstraordynaryjnym rozwiązaniem, warunki zwołania zgromadzenia również muszą być wyjątkowe.

Warunki dopuszczenia do głosowania nad układem w toku postępowania upadłościowego

Przeciwnie do postępowań restrukturyzacyjnych, gdzie zawarcie układu jest naturalnym dążeniem i finałem postępowania, ustawodawca zdecydował się zatem na dość wyśrubowane warunki dopuszczenia do głosowania nad układem w toku postępowania upadłościowego. Będzie to możliwe tylko wtedy, gdy wstępne stanowisko wierzycieli daje nadzieję na powodzenie takiego rozwiązania. Ma to przede wszystkim zapobiec nadużywaniu tego narzędzia w celu przewlekania postępowania upadłościowego.

W postępowaniu upadłościowym sędzia-komisarz będzie mógł zwołać zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem, jeżeli:

1. zostanie uprawdopodobnione, że układ zostanie nie tylko przyjęty przez wierzycieli, ale również wykonany (art. 266c ust. 1 p.u.) albo
2. wniosek o zwołanie zgromadzenia będzie popierany przez wierzycieli posiadających łącznie co najmniej 50% sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom (art. 266c ust. 2 p.u.).

Uprawdopodobnienie przyjęcia układu

W pierwszym przypadku sędziemu-komisarzowi pozostawiono swobodne uznanie co do zasadności zwołania zgromadzenia w danej sytuacji (na co wskazuje użyte w treści przepisu sformułowanie „może”). Podmiot wnioskujący o przeprowadzenie głosowania nad układem będzie miał niełatwe zadanie, ponieważ sędzia-komisarz będzie brał pod uwagę liczne czynniki: treść propozycji układowych (ich atrakcyjność dla wierzycieli oraz realność wykonania), zasobność masy upadłości oraz zdolność do wygenerowanie dodatniego strumienia przepływów pieniężnych w przyszłości, strukturę wierzytelności, uprawdopodobnione poparcie wierzycieli.

Uprawdopodobnienie przyjęcia układu przez wierzycieli może się odbyć np. poprzez przedłożenie deklaracji poparcia dla układu albo przedstawienie na tyle atrakcyjnych propozycji, że ich akceptacja przez wierzycieli jest wysoce prawdopodobna.

Uprawdopodobnienie wykonania układu

W zakresie uprawdopodobnienia wykonania układu w przyszłości ocena sędziego będzie uzależniona m.in. od konstrukcji propozycji układowych – układ likwidacyjny w zasadzie nie będzie wymagał dobrowolnego uczestnictwa upadłego i zagrożenie jego realizacji jest znikome; z kolei w razie utrzymania przedsiębiorstwa i układu opartego na generowaniu w przyszłych okresach dodatnich przepływów pieniężnych istotną wskazówką dla sędziego-komisarza będzie opinia syndyka o możliwości wykonania układu – nic nie stoi na przeszkodzie, aby syndyk opinię taką sporządził już na etapie wniosku a nie dopiero na sam termin zgromadzenia wierzycieli.

Obowiązek zwołania zgromadzenia przy poparciu wierzycieli dysponujących min. 50% sumy wierzytelności

W drugim przypadku sędzia-komisarz będzie miał obowiązek zwołania zgromadzenia, jeśli wniosek w tym przedmiocie ma poparcie wierzycieli dysponujących odpowiednim poziomem wierzytelności (min. 50% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania).

Wierzytelności uprawniające do głosowania nad układem należy zdefiniować zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa restrukturyzacyjnego, w związku z czym należy uwzględnić następujące wyłączenia:

• art. 116 (wierzytelności osób powiązanych osobiście lub kapitałowo z upadłym);
• art. 80 ust. 3 (wierzytelności współdłużnika, poręczyciela, gwaranta lub banku otwierającego akredytywy, który nie zaspokoił wierzyciela);
• art. 109 (wierzytelności, które wierzyciel nabył w drodze przelewu lub indosu po ogłoszeniu upadłości).

Wymóg zatwierdzenia listy wierzytelności

Od strony proceduralnej natomiast zwołanie zgromadzenia wierzycieli warunkuje uprzednie zatwierdzenie listy wierzytelności przez sędziego-komisarza. Przy czym wystarczające jest już częściowe zatwierdzenie listy w sytuacji, gdy suma wierzytelności objętych sprzeciwami nie przekracza 15% łącznej sumy wierzytelności objętych układem. Słusznym kierunkiem wydaje się, aby sędzia-komisarz działał w kierunku umożliwienia zwołania zgromadzenia i w miarę możliwości częściowo zatwierdził listę wierzytelności jeśli tylko zostało wykazane, że przyjęcie i wykonanie układu jest prawdopodobne albo gdy propozycje układowe mają poparcie wierzycieli dysponujących ponad 50% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.