W okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID–19, mocą specustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, popularnie zwanej tarczą antykryzysową 2.0. wprowadzono ograniczenie obowiązku uzyskania decyzji o pozwoleniu na użytkowanie obiektu budowlanego.
Norma z art. 31zy[1] specustawy o COVID-19 stanowi, że w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 nie stosuje się przepisów art. 55 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (Dz. U. z 2019 r. poz. 1186, z późn. zm., dalej: p.b.).
Dla porządku wskazać należy, że zgodnie z art. 55 ust. 1 i 3 p.b. decyzję o pozwoleniu na użytkowanie należy uzyskać, gdy na budowę danego obiektu budowanego wymagane było pozwolenie na budowę oraz jeśli należy on do kategorii obiektów stanowiących:
1) obiekty sportu i rekreacji,
2) budynki kultury, nauki i oświaty,
3) budynki kultu religijnego,
4) budynki służby zdrowia, opieki społecznej i socjalnej,
5) budynki administracji publicznej,
6) pozostałe budynki mieszkalne,
7) budynki zakwaterowania turystycznego i rekreacyjnego,
8) budynki sportu i rekreacji ,
9) budynki biurowe i konferencyjne,
10) budynki handlu, gastronomii i usług,
11) budynki przemysłowe,
12) stacje paliw,
13) place składowe, postojowe, składowiska odpadów, parkingi, z wyjątkiem placów składowych, postojowych i parkingów,
14) obiekty gospodarki wodnej,
15) budowle hydrotechniczne piętrzące, upustowe i regulacyjne,
16) drogowe i kolejowe obiekty mostowe,
17) wolnostojące kominy i maszty,
18) obiekty służące do korzystania z zasobów wodnych.
Ponadto, ostateczną decyzję o pozwoleniu na użytkowanie należy uzyskać, gdy przystąpienie do użytkowania obiektu budowlanego ma nastąpić przed wykonaniem wszystkich robót budowlanych. Dotyczy to bardzo często inwestycji obiektów mieszkalnych, wielorodzinnych.
Na nowych zasadach do tych obiektów wnioski o udzielenie pozwolenia na użytkowanie złożone przed dniem wejścia w życie specustawy o COVID-19, jeżeli nie wydano decyzji o pozwoleniu na użytkowanie, traktuje się jak zawiadomienie o zakończeniu budowy o którym mowa w art. 54 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane.
Rozwiązanie to ma umożliwić przystąpienie do użytkowania obiektów bez oczekiwania na decyzje administracyjne. Czy jednak tak się stanie? Wątpliwości w tym zakresie wzbudza obowiązująca od 31 marca regulacja art. 15 zzs tarczy antykryzysowej 1.0, stanowiąca, że w okresie stanu epidemii bieg terminów w administracyjnych postępowaniach sądowych i procesowych nie rozpoczyna się, a rozpoczęty uwiesza zawieszeniu. Dotyczy to również biegu terminu na milczące załatwienie sprawy.
Trafność tego rozwiązania pod znakiem zapytania stawia regulacja dotycząca zawieszenia terminów z art. 15 zzs w zakresie milczącej zgody. Zgodnie z ust. 8 wskazanego przepisu, bieg terminu: 1) na milczące załatwienie sprawy, 2) w innej sprawie, w której brak wyrażenia przez organ sprzeciwu, stanowi podstawę załatwienia sprawy – nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Natomiast już w uchwalonej przez sejm dnia 30 kwietnia 2020 roku ustawie o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, potocznie tarczy antykryzysowej 3.0. zdecydowano się na odwieszenie biegu terminów we wszystkich postępowaniach. Uchylenie art. 15zzs oraz 15zzr oznacza, że na nowo umożliwione zostanie wszczynanie postępowań w normalnym trybie, a także dalsze procedowanie organów nad wnioskami, które znajdowały się w toku.
Zatem zgodnie z art. 54 ust. 1 p.b. do użytkowania obiektu budowlanego, na budowę którego wymagane jest pozwolenie na budowę albo zgłoszenie budowy, wymagających pozwolenia na użytkowanie, można przystąpić w czasie trwania epidemii, po zawiadomieniu organu nadzoru budowlanego o zakończeniu budowy, jeżeli organ ten, w terminie 14 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, nie zgłosi sprzeciwu w drodze decyzji.
Zgodnie z art. 31zy1 ust. 2 specustawy o COVID-19 w przypadku wniosków, o których mowa w ust. 1, termin do zgłoszenia sprzeciwu w drodze decyzji liczy się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Organy Nadzoru Budowlanego dostosowują tryb rozpatrywania spraw do aktualnej sytuacji do możliwości pracy zdalnej. Możliwe jest składanie wszelkich podań za pomocą poczty elektronicznej wraz z załącznikami w formie skanów. W praktyce polega to na przesyłaniu organowi administracyjnemu skanów dokumentów za pomocą platformy ePUAP lub poczty elektronicznej. Działanie organów w trybie online dotyczy większości procedur budowlanych, od wydania pozwolenia na budowę, przez zmiany pozwolenia na budowę czy też przeniesienia pozwolenia, po wydanie pozwolenia na użytkowanie obiektu budowlanego. W terminie 14 dni od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego, strona lub uczestnik postępowania będzie zobowiązany do złożenia organowi oryginałów dokumentów, których skany zostały wysłane drogą online.
