W projektach ustawy o jawności życia publicznego pojawiły się przepisy mające służyć przeciwdziałaniu praktykom korupcyjnym. Jak pisaliśmy już wcześniej proponowane obowiązki przedsiębiorców dotyczące wdrażania praktyk antykorupcyjnych stykają się z prawem karnym. Wątpliwości budzi automatyczne uruchomienie kontroli wobec przedsiębiorcy, w sytuacji przedstawienia zarzutu popełnienia przestępstwa korupcyjnego osobie działającej w jego imieniu lub na jego rzecz. Regulacje te nie wymagają prawomocnego skazania takiej osoby. Wystarczy samo postawienie zarzutów.
Oprócz wątpliwości, co do skutków dla wszczęcia i prowadzenia kontroli, a także sytuacji wymierzenia w jej efekcie kary administracyjnej, kiedy zapadnie wyrok uniewinniający, zastanawiające też będzie, jak organ poradzi sobie z sytuacją, w której jeszcze na wcześniejszym etapie postępowania przygotowawczego Sąd wypowie się co do zasadności przedstawionych zarzutów oraz prawidłowości zaproponowanej przez Prokuraturę kwalifikacji prawnej.
Jest to możliwe, na przykład jeśli Prokuratura zdecyduje się na wystąpienie do Sądu z wnioskiem o zastosowanie środka zapobiegawczego w postaci tymczasowego aresztowania. Sąd w postanowieniu w przedmiocie rozpoznania takiego wniosku, będzie miał możliwość wypowiedzenia się krytycznie, co do trafności zaproponowanej kwalifikacji prawnej czynu zarzucanego podejrzanemu (vide: uchwała (7) SN z dnia 27 stycznia 2011 roku sygn. I KZP 23/10), w kontekście ustawowych przesłanek stosowania tymczasowego aresztowania czyli także przesłanki ogólnej – dużego prawdopodobieństwa jego popełnienia.
Skoro wyobrazić sobie można sytuację, w której postawione danej osobie zarzuty, będące zasadniczą przesłanką wszczęcia kontroli u przedsiębiorcy, już na wstępnym etapie postępowania okażą się nie mieć podstaw. Tym samym należałoby stwierdzić brak podstawy faktycznej i prawnej do wszczęcia kontroli.
Miejmy nadzieję, że ten mechanizm „wstępnej kontroli” prawidłowości stawianych zarzutów, przed wszczęciem właściwego postępowania administracyjnego, nie spowoduje zwiększenia ilości wniosków o tymczasowe aresztowanie kierowanych do Sądów, aby umożliwić po rozstrzygnięciu Sądu „spokojne” już procedowanie na podstawie ustawy o jawności życia publicznego.
