Nie jest tajemnicą, że wielu wierzycieli nie wykorzystuje swoich możliwości dochodzenia roszczeń w drodze skargi pauliańskiej z uwagi na stosunkowo wysokie koszty takiego rozwiązania przy jednoczesnym uwzględnieniu braku pewności co do powodzenia procesu. Sprawy o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli nie należą do spraw prostych – wręcz przeciwnie – niejednokrotnie bywają bardzo zawiłe i trudno w nich o jednoznaczną ocenę szans procesowych.
We wpisie z dnia 14 stycznia 2021 r. poruszyliśmy kwestię możliwej ulgi w opłacie od pozwu ze skargi pauliańskiej w związku z procedowanym projektem ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz niektórych innych ustaw.
Wówczas projektowane zmiany nie były jeszcze oficjalnie dostępne, a wiedzę o nich mogliśmy uzyskać jedynie w drodze dostępu do informacji publicznej. Stale monitowaliśmy stan prac nad projektem, kilkakrotnie zwracając się w tym celu do Ministerstwa Sprawiedliwości. Tymczasem 22 grudnia 2021 r. projekt nowelizacji został opublikowany na stronie Rządowego Centrum Legislacji. Został on skierowany do uzgodnień, opiniowania oraz konsultacji publicznych.
Obecnie pozew ze skargi pauliańskiej podlega opłacie stałej na podstawie art. 13 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (w przypadku wartości przedmiotu sporu do 20.000 zł) bądź opłacie stosunkowej wynoszącej 5 % wartości przedmiotu sporu, maksymalnie 200.000 zł, na podstawie art. 13 ust. 2 u.k.s.c. (w przypadku wartości przedmiotu sporu powyżej 20.000 zł).
Omawiany projekt zakłada obniżenie opłat od pozwu w sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, jednak uzależnia je od spełnienia określonych warunków. Zgodnie z brzmieniem projektu (art. 1 pkt. 2) do ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ma zostać dodany zapis: „W sprawach o uznanie za bezskuteczną czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli roszczenie wierzyciela wobec dłużnika zostało stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, przy wartości przedmiotu sporu lub wartości przedmiotu zaskarżenia wynoszącej ponad 20.000 złotych pobiera się opłatę stałą w wysokości 1.000 złotych”.
Ulga w opłacie od pozwu ze skargi pauliańskiej ma zatem dotyczyć spraw, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 20.000 zł, a wierzyciel posiada prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające swoją należność względem dłużnika.
Uzasadniając projektowane zmiany, ustawodawca wskazał, że w takim przypadku proces ze skargi pauliańskiej jest kolejnym procesem zainicjowanym przez wierzyciela w celu zaspokojenia roszczenia, w związku z czym przyznanie wierzycielom posiadającym prawomocny wyrok sądu przeciwko dłużnikowi ulgi w opłacie od pozwu ze skargi pauliańskiej jest jak najbardziej zasadne.
Nadto, należy wskazać, że wartość przedmiotu sporu w sprawach, w których wierzyciel rozważa wystąpienie z powództwem pauliańskim często przewyższa 20.000 zł, a wysokie opłaty od pozwu sięgające nawet 200.000 zł skutecznie odstraszają wierzycieli od dochodzenia swoich należności za pomocą tej instytucji.
Wiele wskazuje, że już niebawem proponowane zmiany będą miały szansę stać się faktem. Wówczas maksymalna opłata z jaką będzie musiał liczyć się wierzyciel posiadający sądowy tytuł egzekucyjny przeciwko dłużnikowi, wyniesie 1.000 zł (a nie jak obecnie – do nawet 200.000 zł).
Zgodnie ze zaktualizowanymi informacjami dostępnymi w Biuletynie Informacji Publicznej Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, termin przyjęcia projektu jest wstępnie planowany na II kwartał 2022 r. O kolejnych istotnych dla wierzycieli zmianach będziemy informować na bieżąco.
